Rzeka W E L jest lewym dopływem Drwęcy. Przepływała przez trzy województwa - olsztyńskie, ciechanowskie i toruńskie obecnie Warmińsko-Mazurskie.

Na teren Welskiego Parku Krajobrazowego wpływa w rejonie wsi Szczupliny w woj.

Ciechanowskim, przepływa w okolicach Rybna i płynie na południe przez kilka

malowniczych jezior.

pólnocno-zachodni i meandrując przepływa przez miasto Lidzbark pod siedmioma

Dopływając do granicy Welskiego Parku Krajobrazowego rozdwaja się tworząc

podwajając jej przepływ.

Trochę statystyki

Powierzchnia zlewni - 810,1 km 2,

Długość na terenie Welskiego Parku Krajobrazowego około 80 km.

Komunikacja

1. Połączenia PKP:

Na trasie Działdowo - Iława wysiadać na stacji Tuczki lub Rybno

Na linii Żuromin - Olsztyn wysiadać w miejscowościach : Lidzbark,

Zakwaterowanie

1. Pola namiotowe: Dąbrówno (ul. Działdowska - jez. Dąbrowa Mała),

2. Ośrodki wypoczynkowe: Kalbornia, Dąbrówno, Lidzbark
3. Kwatery prywatne: Rybno - Agrotur tel. (0-23) 6966008 Lidzbark - Ekoświt (0-23) 69 61 182

Opis szlaku

Wel jest typową rzeką pojezierną, zwłaszcza w górnej swej części z charakterystyczną zmianą kierunków biegu. W jej dolinie występują liczne mokradła i starorzecza.Oznacza się w miarę wyrównanym przepływem w ciągu roku, co wynika z retencyjnej roli licznych jezior przez które przepływa: jez. Dąbrowa Wielka

98,5 km i Dąbrowa Mała 96,8km, jez. Pancer 94,9 km, jez. Rumian 83,8 km, jez. Zarybinek 80,0 km, jez. Tarczyńskie 70,3 km, jez. Grądy 64,9km, jez. Zakrocz 62,3km jez. Lidzbarskie 44,0km, jez. Fabryczne 16,5 km.

Spływ proponujemy rozpocząć w Dąbrównie za mieszalnią pasz w okolicach nowowybudowanej oczyszczalni ścieków na 96 km. Wodowanie dosyć wygodne, rzeka dostatecznie szeroka i głęboka, prąd słaby. Po obu stronach łąki, brzegi nieco zadrzewione. Wpływamy na jez. Pa n c e r (pow.1,1 ha ; 163 m npm.) malowniczo położone przy zalesionym pagórku. W y p ł y w (94,9 km) w pd.-wsch. krańcu jeziora. Za jeziorem prąd słaby, koryto rzeki szerokie. Zbliżamy się do lasu na prawym brzegu, teren staje się krajobrazowo atrakcyjniejszy. Dalej wieś Wądzyn.

wprawnych bezpieczniej płynąć lewą odnogą i po 60 m. przenieść kajak do

stroną unikając wpłynięcia w liczne starorzecza.

Po niedługim czasie przepływamy pod mostem drogowym 84,1km(droga Dąbrówno - Tuczki) i po 300 m. wpływamy na jez. Rumian (305 ha; 152 m.npm; głębokość 12 m.; długość 6 km).

Kierujemy się w lewo (na pd-zach) do wypływu rzeki na 82,5km wypatrując mostu żelaznego na rzece.

Rzeka płynie leniwie szerokim korytem wśród łąk i pól uprawnych. Płynąc mijamy nieliczne zabudowania . Po dwóch kilometrach po lewej stronie mijamy liczne, rozległe stawy rybne(wapniaki), przy miejscowości Prusy.

Płynąc dalej mijamy po lewej stronie las olszowy , dopływając do jeziora Zarybinek na 79,1 km trasy.(pow.73,8 ha, głębokość średnia 2,4 m.,wys n.pm

151 m.) . Wypływ rzeki odnajdujemy płynąc w lewo ( pd.-wsch. jeziora) w grupie trzcin.

Rzeka płynie leniwie, mijamy po lewej stronie gorzelnię w Tuczkach i przepływamy pod mostem drogowym 76,9km (Działdowo - Rybno) i następnie pod wiaduktem kolejowym (Warszawa - Gdańsk). Dopływamy do młyna państawa Hilar w Tuczkach (ekologiczne gospodarstwo agroturystyczne). Konieczne przenoszenie kajaków - najwygodniej lewą stroną.

Nurt rzeki przyśpiesza i po kilometrze słabnie. Wpływamy na rozlewisko przed jazem w Grabaczu na 75,1km. Kajaki przenosimy prawą stroną w dół ( na górze po lewej stronie zostawiamy kanał - doprowadzalnik wody do stawów rybnych Koszelewy)

Za jazem kamieniste bystrze 500 m. Po lewej stronie stawy rybne z których odprowadzana jest woda licznymi kanałkami.

Przed granicą lasu z lewej strony wpływa Koszelewska Struga 73,5km, która z doprowadzalnikiem wody przy gospodarstwie rybackim państwa Ossowskich tworzy akwedukty.

Na odcinku 4 km płyniemy rzeką przez malowniczy las poprzecinany starorzeczami. Mijając 70,3kmdopływamy do jeziora Tarczyńskiego (pow.163,8 ha, głębokość średnia 3,8m.,wys. npm. 143m.). Wpływając na jezioro na prawym brzegu północnym przy wejściu do zatoki, wieś Wery, zaś na lewym brzegu piękny starodrzew objęty ochroną rezerwatową - Ostrów Tarczyński, rozdzielający jeziora Tarczyńskie i Grądy. Wypływ z jeziora Tarczyńskiego jest łatwy do odszukania w północno-zachodnim jego krańcu porośniętym trzcinowiskiem. Wpływając na tzw. krótką rzekę 68,1km dopływamy do jeziora Grądy (powierzchnia 112,7 ha głębokość średnia 4,7 m, dł. 5 km), kierujemy się na lewo ku miejscowości Tarczyny zostawiając po prawej wieś Grądy (dla zainteresowanych ciekawym miejscem do odwiedzenia jest grodzisko wczesnośredniowieczne leżące na przeciwko tejże miejscowości - na wyraźnym cyplu ). Po przepłynięciu dwóch km., na 64,9km odnajdujemy wypływ z jeziora, kierując się w stronę południowego krańca jeziora (ruiny drewnianego mostu).

Leniwie płynącą rzeką dopływamy do J. Zakrocz (15,1 ha.) o brzegach malowniczo zalesionych, kierujemy się na południowy wschód do wypływu 62,3km. Rzeka stanowi tu swój najłatwiejszy odcinek, polecany na jednodniowe wypady dla początkujących kajakarzy. Mijamy miejscowość Koty (58,7km) dopływamy do Podciborza gdzie przed mostem kolejowym (53,0km) da się wyczuć wzmagający się nurt i dalszy odcinek rzeki zalecamy wprawnym kajakarzom. W miejscowości Cibórz przepływamy pod mostem drogowym Działdowo - Lidzbark ( bystrze ! ) by po 500 m. dopłynąć do spiętrzenia przy starym młynie. Należy przeprowadzić rozpoznanie z brzegu. Od Ciborza do Lidzbarka płyniemy silnie meandrującą rzeką podziwiając rzadko spotykane na polskich rzekach urwiste - 30 metrowej wysokości piaszczyste brzegi. Na wysokości wsi Bełk ( 51,5km) z lewej strony mijamy ciek łączący rzekę WEL i rzekę WKRĘ zwaną Działdówką - woda tutaj wpływa lub odpływa w zależności od poziomu wody w rzekach. We wsi Olszewo przepływamy pod drewnianym mostem 50,0kmdrogowym i dopływamy do nieczynnego młyna we wsi Jamielnik - Bełk (49,3km) gdzie rzeka zmienia swój kierunek z zachodniego na północny. Po przepłynięciu tego trudnego odcinka z licznymi przeszkodami dopływamy do starego -czerwonego młyna w Lidzbarku mijając próg lewą stroną. Dopływając do jeziora Lidzbarskiego przepływamy pod pięcioma mostami drogowymi i jednym wiaduktem kolejowym oraz zaliczając jedną 40 metrową przenośkę przy funkcjonującym młynie wodnym i gościnnym Cafe - Bar “Sekret” (45,2km).

Jezioro Lidzbarskie 44,0km ( powierzchnia 122 ha, głębokość średnia 10,1 m - maxymalna 27,7 m.; długość 3,5 km ), widoczny Ekofloks - poprawiający jakość wody, na południowym brzegu liczne ośrodki wczasowe, w południowo-wschodniej

części Leśna Ścieżka Dydaktyczna, wokół liczne źródliska i jary.

Wypływ znajduje się tuż obok wpływu (rozdzielone piaszczystym półwyspem), dalej płyniemy przez małe jeziorko Markowe a następnie pod mostem drogowym Lidzbark - Brodnica kierujemy się w stronę Kurojad . Ponownie przepływamy przez malowniczy jar wzdłuż projektowanego rezerwatu przyrody Las Nadwelski.

W Kurojadach ( 38,5km) kolejna przenośka lewym brzegiem. Po trzech kilometrach dopływamy do mostu drogowego i uskoku na rzece przy nieczynnym młynie w Chełstach 36,0km, tu przenosimy kajaki prawym brzegiem . Za młynem 400 metrowe bystrze, spływanie wymaga wprawy. Wskazane dokonanie rozeznania z brzegu przed kontynuacją spływu. Po chwili łagodnego spływu rzeka ponownie przybiera charakter potoku górskiego. Wpływamy w uroczysko Piekło (projektowany rezerwat na terenie powiatu nowomiejskiego) gdzie rzeka wcina się głębokim wąwozem w wysoczyznę. Silny prąd, zwalone drzewa podnoszą atrakcję tego pięknego górskiego odcinka spływu. Ten przeuroczy fragment wskazany jest dla bardziej doświadczonych kajakarzy, szczególnie przy niskich stanach wody wystające kamienie narażają sprzęt na zniszczenie.

W nieistniejącej wsi Straszewy ( 28,5km ) mijamy drewniany most przed, którym

młyn. Łagodniejszym i ciekawszym do spłynięcia jest lewa odnoga rzeki.

Wpływamy na jezioro Fabryczne (Tylickie) bardzo płytkie ( pow.ok. 80 ha, wys.

98 m.npm ) zarośnięte szuwarami przez co wypływ znajdujący się w pn.wsch. części jeziora ( prawy brzeg ) jest trudny do odnalezienia. Odnoga łączy się ze starym korytem rzeki ( 15,3km ) , dalej płyniemy pod mostem nieczynnej linii kolejowej

Rzeka zmienia bieg z północno - zachodniego na zachodni. W miejscowości Kaczek -elektrownia na terenie prywatnym - przenośka. Zbliżamy się do miejscowości Bratian gdzie rzeka rozwidla się płynąc pod dwoma mostami i to charakterystyczne rozlewisko kończy bieg rzeki WEL, która stanowi największy lewobrzeżny dopływ DRWĘCY ( 0,00km).